Als leerkracht herken je het vast, vooral op warme dagen; leerlingen die klagen over hoofdpijn, ze zijn minder alert en nemen de stof niet goed meer op. Maar ook in andere publieke ruimten waar veel mensen aanwezig zijn kunnen deze klachten optreden. De oorzaak zou wel eens een te hoge waarde/aanwezigheid van koolstofdioxide/CO₂ kunnen zijn. Een aantal weken geleden veelvuldig in het nieuws, nu hoor je er niet veel meer over. Maar wat is het eigenlijk, waarom hebben we er last van en hoe kunnen we ons ertegen beschermen? Dat proberen we in dit artikel uit te leggen.
Wat is koolstofdioxide / CO₂ ?
Koolstofdioxide is een gas dat altijd in iedere ruimte aanwezig is. Het is geurloos, kleurloos en niet zichtbaar. Het komt vrij wanneer brandstoffen waar koolstof in zit volledig verbranden. Ook groenten en vlees bevatten koolstof. Deze voedselbronnen zijn de benzine voor ons lichaam en wordt bij alles wat wij doen verbrand. Wij ademen vervolgens deze koolstofdioxide uit. Elke keer dat wij ademen voegen wij CO₂ toe aan de ruimte waarin we zitten.
Hoe wordt koolstofdioxide/CO₂ afgebroken?
Bomen en planten hebben CO₂ nodig om te groeien. Deze halen koolstofdioxide uit de lucht en zetten het om in zuurstof en koolstof. Het zuurstof wordt door de planten en bloemen weer uitgestoten.
Ook oceanen halen CO₂ uit de lucht. Het wordt opgenomen in de bovenste lagen van de oceaan. Dan zakt het naar de bodem waar krill, plankton en zeewier het, net als bomen en planten, omzetten in zuurstof en koolstof. Echter gaat er wel jaren in dit proces zitten.
Is koolstofdioxide/CO₂ gevaarlijk?
Een normale omgevingslucht bevat ongeveer 0.041% CO₂. Wanneer de lucht die je inademt meer dan 1% CO₂ bevat kun je je al wat suf gaan voelen. Bij 2% stijgt je bloeddruk, ga je het benauwd krijgen en zal hoofdpijn ontstaan. Bij meer dan 10% is CO₂ dodelijk.
Scholen en andere publieke ruimtes
Al eerder in dit artikel gaven wij aan dat wij ook CO₂ uitstoten. Op scholen zijn vanaf 2023 CO₂-meters verplicht en als je kijkt naar hoeveel mensen er in een relatief kleine ruimte zitten, dan is dat logisch. Op een basisschool zitten gemiddeld 23 à 24 leerlingen in een klas. Daarbij is er continue een leerkracht aanwezig en heb je geluk, dan is er ook nog een onderwijsassistent. Dat zijn gemiddeld 26 personen binnen 1 ruimte. Klaslokalen zijn gemiddeld 50-56m2 .
Als je in een kleine ruimte bent met veel mensen en er wordt te weinig geventileerd, dan kan het CO₂ gehalte al gauw oplopen tot 1 of 2%, waardoor je er lichamelijke ongemakken van zal krijgen. Maar CO₂ is niet zichtbaar, dus hoe weten we wanneer het CO₂-gehalte te hoog is?
CO₂ meter
Om te weten hoeveel CO₂ er in de lucht zit kan je een CO₂ meter aanschaffen. Er zijn diverse modellen op de markt, variërend van een simpele printkaart met een scherm tot geavanceerde apparaten die ook temperatuur en luchtvochtigheid meten. Bij overschrijding van de maximale concentratie CO₂ wordt altijd een alarm afgegeven.
Wat te doen bij een alarm?
Wanneer een van de alarmwaarden overschreden is, betekent dit dat er teveel CO₂ in de ruimte is en dat er geventileerd moet worden. Vaak is het voldoende om enkele kleine ramen open te zetten. Helpt dit niet? Dan is het verstandig om ook grotere ramen / deuren open te zetten voor voldoende frisse lucht.
Neem na een alarm het apparaat even mee naar de buitenlucht, zodat deze zich opnieuw kan kalibreren en hang het vervolgens op de juiste plek terug in de te controleren ruimte. Het CO₂ gehalte zou na het ventileren weer op het juiste niveau moeten zijn.
Indien dit niet het geval is, is er misschien iets anders aan de hand en moet de situatie worden bekeken door een specialist.
Draadloze CO₂ en luchtkwaliteitsmeter van Praxas
De CO₂ lucht- en kwaliteitsmeter van Praxas meet CO₂, luchtvochtigheid en temperatuur. De alarmwaarden kunnen voor elke parameter worden ingesteld en wanneer deze overschreden worden, verstuurd het apparaat een e-mail en/of sms. Het apparaat is zelf kalibrerend en voldoet aan de richtlijnen binnen-en buitenmilieu voor basisscholen(RIVM/2016), Bouwbesluit scholen (2012) en SUVIS regeling.